پروبیوتیک چیست؟

پروبیوتیک‌ها باکتری‌های زنده‌ای هستند که برای بدن فوایدی دارند و غالبا در روده انسان زندگی می‌کنند. تصورات غلط رایج در مورد باکتری‌ها تمام آن‌ها را مضر می‌داند، اما همه باکتری‌ها مضر نیستند؛ در واقع باکتری‌ها را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: باکتری‌های خوب و باکتری‌های بد. باکتری‌های خوب یا همان پروبیوتیک‌ها به بدن شما در هضم غذا، بهبود عملکرد رودهو تولید مواد مغذی کمک می‌کنند و بسته به نوعشان سلامت هر بخش از بدن را بهبود می‌بخشند. برای مثال بعضی از پروبیوتیک‌ها برای بهبود عملکرد دستگاه گوارش، برخی برای بهبود عملکرد سیستم ایمنی و همچنین قسمت‌های دیگر بدن موثرند.

پروبیوتیک و انواع آن

پروبیوتیک‌ شامل باکتری‌های مختلفی با مزیت‌های متعددی هستند. اما دو نوع اصلی آن‌ها، لاکتوباسیلوس (Lactobacillus) و بیفیدوباکتریوم (Bifidobacterium) است. لاکتوباسیلوس شناخته شده‌ترین نوع پروبیوتیک‌ها است که در ماست و غذاهای تخمیریافته یافت می‌شوند و در درمان اسهال و مشکل عدم تحمل لاکتوز شیر، مفید است. بیفیدوباکتریوم در انواع محصولات لبنی وجود دارد و برای کاهش عوارض سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS) و مشکلات دیگر موثر است. به غیر از لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم که دو نوع اصلی پروبیوتیک‌ها هستند، پروبیوتیک‌های دیگری هم وجود دارند که بد نیست تفاوت آن‌ها را بتوانید شناسایی کنید. دانشمندان باکتری‌ها را بر اساس جنس، گونه و نژاد شناسایی می‌کنند. برای مثال:

• جنس: بیفیدوباکتریوم
• گونه: لانگوم
• سویه و نژاد:35624

از مهم‌ترین نکاتی که برای شناسایی باکتری‌ها باید به آن توجه کنید، سویه باکتری است؛ چون این شاخص موثرترین عامل در بهبود سلامتی است. به این معنی که حتی اگر دو نوع پروبیوتیک جنس یکسانی داشته باشند، ممکن است از نظر سویه متفاوت باشند و مزایای مختلفی برای سلامتی دارند.

پروبیوتیک‌ چند سویه

تعداد سویه‌ها برتری یک پروبیوتیک را نسبت به دیگری مشخص نمی‌کند. بعضی از برند‌ها با این استدلال محصولاتی با انواع مختلف باکتری‌ها ارائه می‌دهند تا محیط طبیعی روده را تداعی کنند. در صورتی که تحقیقات نشان داده مفهوم “هر چه بیشتر بهتر” لزوما درست نیست. بلکه همانطور که گفتیم سویه مهم‌ترین عامل برای انتخاب یک پروبیوتیک است.

پروبیوتیک و دلیل مصرف آن

با صنعتی شدن دنیا بخشی از باکتری‌های مفید بدن از بین می‌روند یا با به هم ریختن اکوسیستم‌شان تعدادشان کم می‌شود. بنابراین بدن نیاز پیدا می‌کند تا پروبیوتیک‌ها را از راه خوراکی دریافت کند. البته علاوه بر از بین رفتن باکتری‌ها که ما را مجاب به مصرف پروبیوتیک‌ها می‌کند، همانطور که گفتیم پروبیوتیک‌ها میکروب‌هایی هستند که بسته به نوعشان سلامت هر بخش از بدن را بهبود می‌بخشند. آن‌ها همچنین به تعادل بین باکتری‌های خوب و بد موجود در میکروبیوم روده که از تریلیون‌ها باکتری ساخته شده، کمک می‌کنند. این تعادل به عنوان کلیدی برای سلامت کلی بدن محسوب می‌شود. پژوهش‌های زیادی درباره تاثیرگذاری پروبیوتیک‌ها و بهبود اختلالات مختلف انجام شده است. برخی از بیماری‌هایی که پروبیوتیک‌ها در درمان آن‌ها موثر هستند عبارتند از:

• سندروم روده تحریک‌پذیر
• بیماری التهابی روده(IDB)
• اسهال عفونی
• اسهال ناشی از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها

بر اساس پژوهش‌های دیگر، پروبیوتیک‌ها برای مشکلات دیگر اندام‌ها مثل مشکلات پوستی، حساسیت، سرماخوردگی و سلامت دهان مفید هستند.

پروبیوتیک و عوامل موثر در انتخاب آن

قبل از تصمیم گیری توصیه می‌کنیم سه عامل را در نظر بگیرید:

• سویه: چه سویه‌ای از یک باکتری خاص، مشکل و انتظار شما را برطرف خواهد کرد؟ فراموش نکنید که هر پروبیوتیکی مزایای خاص خودش را دارد و برای هر قسمتی از بدن مفید است.
• اثبات: باید در مطالعات علمی از آن محصول و سویه حمایت شده باشد.
• شفافیت‌سازی و جلب اعتماد: بسته بندی باید اطلاعات واضحی را در مورد نوع میکروارگانیسم‌های زنده، تاریخ انقضا، نحوه نگهداری، اندازه پیشنهادی برای هر وعده، شماره تماس با شرکت و هر سوالی که برایتان پیش می‌آید را داشته باشد.

در صورتیکه همچین اطلاعاتی روی بسته‌بندی محصول مشاهده نکردید، دنبال محصول دیگری باشید.

پروبیوتیک و بهترین منابع آن

سه منبع اصلی پروبیوتیک وجود دارد: مکمل‌ها، ماست‌ها و غذاهای تخمیر شده که هر کدام مزایا و مضرات مختلفی داشته و پروبیوتیک غذایی نام دارند. در ابتدا مهم است بدانید که تمام ماست‌ها و غذاهای تخمیر شده، پروبیوتیک نیستند. در واقع بسیاری از ماست‌ها و غذاهای تخمیر شده حاوی سویه‌های باکتریایی هستند که فایده‌ای برای بدن ندارند. پروبیوتیک‌های نوع مکملی، اکثرا جویدنی یا به صورت پودر یا کپسول هستند و هر کدام بنا بر انتظارتان مزایایی دارند.

پروبیوتیک و احتیاج به آن

بهترین پروبیوتیک برای شما کدام است؟ باید آن را با پزشک یا متخصص گوارش در میان بگذارید. او می تواند شما را راهنمایی کند که کدام پروبیوتیک برای سلامتی شما بهتر است و شما را به سمت یک محصول خاص هدایت می‌کند.

پروبیوتیک و مدت زمان مصرف آن

اکثر پروبیوتیک‌های موجود در بازار مصرف یک یا چند بار در روز را توصیه می‌کنند. توصیه می‌شود افراد هر روز به طور مستمر و با تداوم پروبیتیک مصرف کنند تا از مزایای سلامتی آن‌ بهره ببرند. اگر مصرف پروبیوتیک‌‌ها متوقف شود، شاهد کاهش نتیجه دلخواهتان در طول دوره خواهید شد؛ این به خاطر بازگشت میکروبیوم بدن شما به حالت عادی است.

پروبیوتیک‌ و مصرف آن

شما می توانید پروبیوتیک‌ها را در هر ساعت از روز ، با یا بدون غذا مصرف کنید. بعضی از انواع پروبیوتیک‌ها ممکن است شرایط خاصی برای نگهداری داشته باشند که در حداکثر رساندن اثربخشی آن‌ها موثر است.